Klaplong - Pneumothorax
Een klaplong of pneumothorax ontstaat wanneer er lucht komt in de ruimte tussen de longen en de wand van de borstkas. Normaal is er in de ruimte tussen de long en de borstkaswand enkel een dunne vloeistoflaag die ervoor zorgt dat de longen niet schuren tegen de wand tijdens het ademen. De longen plakken als het ware tegen de borstkaswand en worden passief mee opengetrokken tijdens de inademing door de beweging van de ribbenkast en het middenrif. De lucht tussen de longen en de borstkaswand bij een pneumothorax belemmert dit, waardoor er ademhalingsproblemen kunnen ontstaan.
Oorzaak
Men maakt onderscheid tussen spontane klaplong en niet-spontane klaplong die veroorzaakt wordt door verwonding.
Een niet-spontane ontstaat door een verwonding aan de borstkas met doorboring van de borstkaswand en het longvlies of tijdens een chirurgische ingreep.
Bij een penetrerende verwonding aan de borstkas stroomt de lucht van buiten tot in de borstkas holte.
Een primaire spontane pneumothorax is van onbekende oorzaak. Deze vorm lijkt vaker voor te komen bij mannen, rokers, mensen tussen 20 en 40 jaar oud en mensen met een persoonlijke of familiale voorgeschiedenis van klaplong. Soms zijn aangeboren afwijkingen aanwezig, maar vaker vindt men geen enkele ooraak.
Secundaire spontane pneumothorax wordt veroorzaakt door een onderliggende longziekte zoals COPD, mucoviscidose en longontsteking.
Soms ontstaan bullae in de longen: met lucht gevulde blazen, ook wel blebs genoemd. Deze kunnen scheuren en aanleiding geven tot klaplong. De reden van ontstaan van deze luchtblazen is niet bekend.
Symptomen
De belangrijkste symptomen van pneumothorax zijn pijn op de borst en (soms erge) kortademigheid. De symptomen zijn weinig specifiek: ze kunnen voorkomen bij vele verschillende ziektes.
Een primaire spontane pneumothorax veroorzaakt soms weinig uitgesproken symptomen of kan plots optreden met pijnscheuten in de borstkas (door het schuren van het longvlies). Vaak treedt een spontane verbetering op zodat de patiënt niet altijd snel medische hulp zoekt.
In sommige gevallen zijn de symptomen zodanig mild dat ze toevallig worden opgemerkt tijdens een radiografie voor een ander probleem.
Bij de secundaire vorm is er meestal een voorgeschiedenis van longproblemen.
Er kan zuurstoftekort ontstaan met het optreden van cyanose: blauw verkleuring van lippen en nagelranden.
Spanningspneumothorax
Men spreekt van een spanningspneumothorax als tijdens het inademen lucht in de borstkaswand en de longen treedt die er tijdens het uitademen niet uit kan. De opening naar buiten wordt dan afgesloten bij het uitademen zoals bij een ventiel.
In dit geval komt er bij elke inademing meer lucht in de borstholte en bouwt de druk (of de spanning) verder op zodat de andere organen in de borstkas weggeduwd en sterk in hun functie belemmerd worden.
Een spanningspneumothorax is een spoedgeval en vereist snelle medische interventie.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld met een radiografie van de borstkas. Men kan erop zien dat de longen niet meer mooi worden afgelijnd door de borstkaswand maar er vrij in liggen en omgeven worden door lucht. In sommige onduidelijke gevallen kunnen verdere beeldvormende technieken, zoals CT scan, nodig zijn.
De diagnose van een spanningspneumothorax kan klinisch worden gesteld en behoeft geen medische beeldvorming.
Behandeling
De behandeling is gericht op het verminderen van de druk in de borstkas en de longen terug te laten uitzetten.
Milde gevallen kunnen spontaan oplossen en behoeven soms geen verder ingrijpen.
Bij een erge klaplong en zeker bij spanningspneumothorax zal men zo snel mogelijk lucht uit de borstkas laten ontsnappen door een naald tussen 2 ribben te steken. Bij een spanningspneumothorax zorgt dit ook voor het opheffen van de ventielwerking.
Soms kan chirurgisch ingrijpen aangewezen zijn om het probleem definitief op te lossen.
Het spreekt voor zich dat eventueel aanwezige onderliggende longziektes ook behandeld dienen te worden.