Symptomen COPD

De symptomen van COPD beginnen geleidelijk aan en worden meestal pas laat herkend. Vaak worden de eerste ziektetekens ontkend of geweten aan het ouder worden of aan een slechte conditie. Typisch is dat patiënten (onbewust) inspanningen gaan vermijden om zo de symptomen niet gewaar te worden: er wordt eerder de lift genomen dan de trap en men neemt vlugger de auto in plaats van te voet of met de fiets te gaan.

Helaas wordt de diagnose hierdoor vaak pas in een later stadium gesteld, als er al meer longschade is.

Meestal is het eerste symptoom een chronische hoest die minstens 3 maanden per jaar voorkomt.

Andere symptomen zijn:

• kortademigheid, vooral tijdens inspanning
• piepende ademhaling
• borstbeklemming
• de typische rokershoest - slijmen ophoesten (vooral 's morgens na het opstaan) die helder, wit, geel of groen kunnen zijn
• weinig energie
• gevoeligheid voor infecties

COPD is een progressieve ziekte: de longschade en bijhorende symptomen worden altijd erger.

Vrij typisch is ook het ademen met getuite lippen. Door het tuiten van de lippen wordt de druk in de longen licht verhoogd en op die manier worden de ademhalingswegen iets meer open gedrukt, wat een verlichting van de symptomen betekent.

In gevorderde gevallen kunnen de symptomen zeer ernstig worden en kan cyanose (een blauwe verkleuring van lippen en nagelbed ten gevolge van zuurstoftekort) en gewichtsverlies voorkomen.

COPD is ernstig invaliderend en kan uiteindelijk leiden tot fataal respiratoir falen (de longen slagen er niet meer in het lichaam van voldoende zuurstof te voorzien). Veel patiënten sterven echter aan complicaties (zie hieronder).

Vaak weten patiënten niet dat ze een probleem hebben, omdat de symptomen geleidelijk opkomen, meestal na de leeftijd van 40 jaar.

COPD heeft ook gevolgen op andere orgaanstelsel. Bij COPD patiënten stelt met vast dat er meer cardiovasculaire sterfte, osteoporose en spierverzwakking optreedt dan bij andere mensen.

Vicieuze Cirkel

Het eerste teken dat vaak optreedt is een verminderde uithouding. Vaak wordt dit dan afgedaan als een gevolg van 'het ouder worden'. Typisch is de roker die sneller de lift neemt omdat het trappen lopen niet meer zo goed gaat.
Dit kan echter een negatieve spiraal worden! Vaak gaat een patiënt (onbewust) fysieke inspanningen vermijden. Gezien de leeftijd waarop COPD optreedt, wordt dit sociaal aanvaard en vaak wordt als oorzaak ouderdom aangewezen. Het is echter aangetoond dat COPD patiënten een veel minder fysieke activiteit vertonen dan gezonde mensen van dezelfde leeftijd.

Door de verminderde activiteit gaan de patiënten ook een mindere conditie krijgen met een nog snellere fysieke vermoeidheid tot gevolg. De COPD patiënt komt zo in een vicieuze cirkel terecht van steeds minder fysieke activiteit en een slechtere uithouding tot op het punt dat zelfs dagelijkse taken als te vermoeiend worden beschouwd.

Niet zelden eindigt deze evolutie in een volledig sedentair (zittend) leven en depressie.

Verdere Evolutie

COPD is een zeer traag progressieve en onomkeerbare ziekte. Eénmaal men de ziekte heeft kan men er niet van genezen, men kan enkel trachten de evolutie ervan af te remmen. Daarom is het ook zo belangrijk om de ziekte zo vroeg mogelijk op te sporen. COPD patiënten zullen langzaam maar zeker meer en meer invalide worden.

Ver gevorderde gevallen van COPD kunnen een typisch uitzicht geven aan de patiënt. Men onderscheidt twee vormen: pink puffer en blue bloater.

Pink Puffer

Een pink puffer heeft voornamelijk last van emfyseem. Deze patiënten puffen en hyperventileren. De bloedgassen kunnen gedaald zijn, maar zijn dat meestal in mindere mate dan bij de blue bloaters. De term verwijst naar de rood-roze kleur van de huid. Vaak zijn deze patiënten erg mager.

Blue bloater

Blue bloaters hebben eerder chronische bronchitis dan emfyseem en hoesten vaak met veel slijmen (sputum). De term blue bloater verwijst naar de blauwe huidskleur die ontstaat ten gevolge van een te laag zuurstofgehalte in het bloed: cyanose. Deze patiënten vertonen vaak gezwollen enkels en benen en de aders in de nek zijn vaak uitgezet. Blue bloaters vertonen vaak tekens van hartfalen. De prognose is dan ook niet goed bij deze patiënten.

COPD is uiteindelijk een fatale ziekte. De longfunctie zal zover achteruitgaan dat de patiënt niet meer in staat is om voldoende zuurstof op te nemen. Gezien de trage progressie van deze ziekte komt het niet zelden voor dat patiënten sterven aan andere oorzaken alvorens hun COPD hen fataal wordt.

Exacerbaties

Typisch aan COPD is het voorkomen van acute opstoten of exacerbaties waarbij de symptomen plots erger worden gedurende dagen of weken.

Exacerbaties gaan altijd gepaard met het optreden van meer longschade. Na de acute fase van de opstoot treedt terug een verbetering van de symptomen op, maar er is nooit een volledige terugkeer naar de situatie voor de exacerbatie en de symptomen zijn blijvend erger dan ervoor.

Complicaties

COPD komt vaak samen met andere ziektes voor (men noemt dit comorbiditeit). De hoofdoorzaak van COPD - roken - is een belangrijke risicofactor voor andere aandoeningen, maar COPD veroorzaakt zelf ook schade aan hart- en bloedvaten.

COPD patiënten zijn gevoeliger voor infecties aan de luchtwegen en longen. Een infectie kan op zijn beurt aanleiding zijn tot een exacerbatie.

Hart- en vaatziektes, zoals een hartinfarct, komen vaker voor bij COPD patiënten. COPD kan ook aanleiding geven tot longhypertensie.

Longkanker wordt net als COPD in belangrijke mate veroorzaakt door het roken van tabak. Longkanker komt echter meer voor bij rokers met COPD dan bij rokers die geen COPD hebben.

Omdat COPD een chronische ziekte is die invaliditeit veroorzaakt, zijn patiënten gevoeliger voor het krijgen van depressie.